W XVIIIw,.dzięki przeprowadzeniu reform wewnętrznych, trzy państwa Rosja, Prusy oraz Austria stały się nowymi potęgami w Europie. Ich władcy sprawowali władzę absolutną i popierali w większości doktrynę ekonomiczną zwaną merkantylizm, a także wzmacniali siłę i liczebność wojsk. Inicjatorem zmian w Rosji był car Piotr I. Modernizacja państwa umożliwiała mu odniesienie zwycięstwa nad Szwedami w toczonej w latach 1700-1721 wojnie północnej. Zbudował również nową stolicę- Petersburg. Prusy, w wyniku zręcznej polityki dynastii Hohenzellernów, zaczeły się rozwijać pod względem gospodarczym. Sytuacja ta ułatwiłaelektorowi Fryderykowi III otrzymanie w 1701r. tytułu "króla w Prusach". Kolejny władca Fryderyk Wilhelm I zajął się głównie modernizacją armii. Dzięki temu jego syn Fryderyk II pokonał Austrię i opanował Sląsk. Sposób sprawowania rządów przez tego króla określa się mianem absolutyzmu oświeconego. Reformy w monarchi Habsburgów zaczęła wprowadzać cesarzowa Maria Teresa, a zmiany kontynuował jej syn Józef II.
